Kuruluş bildirim formu, dernek tüzüğü, yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste, muvafakatname ve özellikli durumlar için gereken diğer evraklarla İl Dernekler Müdürlüğü’ne başvurulur. Kuruluş bildirimi ve eklerini mülki idare amirliğine vermek suretiyle tüzel kişilik kazanılır.

Mülki idare amirliği tarafından dernek kuruluş bildirimi, gün ve saat belirtilmek suretiyle dernekler birimine havale edilir ve başvuru sahibine kuruluş bildirimi ve eklerinin alındığına dair Alındı Belgesi verilir.

Dernek tüzüğünün veya vakıf senedinin gelecekte üzerinde çalışılacak faaliyetleri kapsaması, ihtiyaç halinde şube açılışı, şirket veya iktisadi işletme kuruluşuna uygun şekilde planlanması ve gereksiz bürokrasiye boğulmamayı sağlayacak detaylara dikkat edilmelidir.

Dernek adlarında; Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal kelimeleri ile bunların baş ve sonlarına getirilen eklerle oluşturulan kelimeler İçişleri Bakanlığının izni ile kullanılabilir. Bunun dışında seçilen adın Türk Patent ve Marka Kurumu’nda tescil edilebilir olması sadece sizin kullanımınız açısından önemlidir. Ayrıca daha önce kurulmuş olan yüzlerce dernekle aynı adın kullanılmamasına özen gösterilmesi gerekir.

İzin almak için başvuracak derneklerde aşağıdaki şartlar aranır:

a) En az bir yıldan beri faaliyette bulunması,

b) Amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için giriştiği faaliyetler ve yaptığı hizmetler ile gelecekte yapılması düşünülen işlerin; üyelerinin dışında topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte olması,

c) Benzer amaçlı dernekler arasında en çok üyeye sahip olması,

ç) Son üç yıl içinde, kendi üyeleri dışında ulusal veya uluslararası alanda yaptığı en az üç proje veya faaliyetini belgelendirmesi,

d) Yerleşim yerinin bulunduğu il dışında, en az üç ilde şube veya temsilciliğinin bulunması,

e) Bu konuda genel kurulunda karar almış olması.

Dernek merkezinin tapu kütüğünde mesken olarak gösterilen yerlerde bulunacak olması halinde kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı karar örneği gerekeceğinden adres belirlerken bu konuya dikkat etmek gerekir. Uygulamada, kuruluş aşamasında bulunan bir dernek için, kuruluş işlemlerini takibe fiilen elverir ölçüde, geçici olarak bir yerleşim yerinin bildirilmesi mümkündür. Yapılan başvuru akabinde, mülki idare amiri ya da yetkilendireceği dernek birimleri tarafından yapılan inceleme neticesinde, durum, bir yazı ile dernek geçici yönetim kurulu başkanlığına bildirilir ve derneğin dernekler kütüğüne kaydı yapılır. Bu süreçten sonra, derneğin 6 ay içerisinde genel kurul yapması ve organlarını oluşturması zorunludur.

Derneklerin kuruluş işlemlerini başlatması ile birlikte ikametgah sahibi olmaları beklenmemektedir. Bir derneğin gerçek ya da tüzel bir kişiye ait bir yeri, yerleşim yeri olarak belli bir süre kullanmasında hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır. Bu yerin kiralık bir yer olması durumu değiştirmez.

Malik ya da kiracı olsun olmasın o yerde ikamet eden kişi ile dernek arasında, yerin belli bir bölümünün derneğe tahsis edildiğine dair bir sözleşme yapılması faydalı olacaktır. Ancak böylesi bir durumda; yeri kiraya veren kişinin, kiracı ile yapmış olduğu kira kontratına aykırı bir durum oluşup oluşmadığının dikkate alınması gereklidir. Kira sözleşmesiyle alt kira ya da mecuru bir başkasına kullandırma hallerinin yasaklandığı durumlarda, kiracının bu yeri derneğe kullandırması mümkün olamayacaktır.

Dernek gerçek veya tüzel en az yedi kurucu tarafından kurulur. Ancak kurulların minimum kişi sayıları dikkate alındığında ilk genel kurula kadar üye sayısını 16’ya çıkarmak gerekir.

Dernek kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın fotokopisi, yabancı uyrukluların bulunması halinde ise, bunların Türkiye'de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin fotokopileri kuruluş sırasında gerekecektir.

Yönetim kurulu, beş asıl ve beş yedek üyeden, denetim kurulu ise 3 asıl ve 3 yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.

Kuruluş bildiriminde, tüzüğünde ve diğer belgelerinde Kanuna aykırılık veya noksanlığın bulunmaması ya da Kanuna aykırılık ve noksanlığın verilen süre içinde giderilmesi durumda, keyfiyetin derneğe yazılı olarak bildirilmesinden itibaren altı ay içinde derneğin ilk genel kurul toplantısını yapması ve organlarını oluşturması zorunludur. Bu zorunluluğa uyulmaması halinde, mahallin en büyük mülki amiri derneklerin kendiliğinden dağılmış sayılmasına karar verir. Olağan genel kurul toplantılarının dernek tüzüğünde belirtilen zamanda (periyot ve ayda) yapılması zorunludur. Aksi taktirde idari para cezasına hükmolunur.

SIRA	DERNEK KURULUŞU İÇİN GEREKLİ BELGELER	ADEDİ
1	Gerçek veya tüzel en az yedi kurucu tarafından doldurulmuş ve imzalanmış Kuruluş Bildirimi Formu	1 adet
2	Dernek kurucuları tarafından her sayfası imzalanmış Dernek Tüzüğü,	2 adet
3	Dernek kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın fotokopisi,	1 adet
4	Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, bu tüzel kişilerin derneklere kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten dernek kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyan,	1 adet
5	Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa, bunların Türkiye'de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin fotokopileri,	1 adet
6	Yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste,	1 adet
7	Dernek merkezinin (ikametgah) tapu kütüğünde mesken olarak gösterilen yerlerde bulunacak olması halinde kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı karar örneği (muvafakatname),	1 adet

• Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler hariç diğer ilçelerdeki dernek kuruluş işlemlerinde yukarıda belirtilen belgeler birer arttırılarak verilir.
• Çocuk derneklerine tüzel kişiler kurucu veya üye olamazlar, Ayrıca, çocuk derneklerinde kuruluş bildirimine, kurucu çocukların yasal temsilcilerinin izni eklenir.

 

Dernekler Büro Amirliği’ne kurucu üyelerden herhangi biri tarafından yapılabilir.

İşe başlama bildirimi, kira kontratı, yönetim kurulu imza sirküleri ve kimlik fotokopileri, varsa mali müşavir ile yapılan sözleşme hazırlanarak, adresin bağlı olduğu vergi dairesine başvurulur.

KARAR DEFTERİ: Yönetim kurulu kararları tarih ve numara sırasıyla bu deftere yazılır ve kararların altı toplantıya katılan üyelerce imzalanır. Üye olmayanların imzalamaması gerekir.

ÜYE KAYIT DEFTERİ: Derneğe üye olarak girenlerin kimlik bilgileri, derneğe giriş ve çıkış tarihleri bu deftere işlenir. Üyelerin ödedikleri giriş ve yıllık aidat miktarları bu deftere işlenebilir. Defter bitene kadar kullanılır. Sadece asil üyelerin kaydı yapılır. Her sayfaya bir üye kaydedilir ve sayfa numarası o üyenin üye numarası olur. Üye kaydı üye başvurusunun yönetim kurulunca onaylandığının karar defterine kaydedilmesinden sonra gerçekleştiğinden, bu deftere kayıt da sonrasında yapılır. Üye kimlik, adres, üyeliğe giriş tarihi bilgileri eksiksiz kaydedilmelidir. Kurucu üyelerin üyeliğe giriş tarihi derneğin kurulduğu tarih, daha sonra üye olan kişilerin üyeliğe giriş tarihi ise yönetim kurulu karar tarihidir.

EVRAK KAYIT DEFTERİ: Gelen ve giden evraklar, tarih ve sıra numarası ile bu deftere kaydedilir. Gelen evrakın asılları ve giden evrakın kopyaları dosyalanır. Elektronik posta yoluyla gelen veya giden evraklar çıktısı alınmak suretiyle saklanır.

DEMİRBAŞ DEFTERİ:( Tutulması isteğe bağlı) Derneğe ait demirbaşların edinme tarihi ve şekli ile kullanıldıkları veya verildikleri yerler ve kullanım sürelerini dolduranların kayıttan düşürülmesi bu deftere işlenir.

ALINDI BELGESİ KAYIT DEFTERİ :(Tutulması isteğe bağlı): Alındı belgelerinin seri ve sıra numaraları, bu belgeleri alan ve iade edelerin adı, soyadı ve imzaları ile aldıkları ve iade ettikleri tarihler bu deftere işlenir.

YEVMİYE DEFTERİ, BÜYÜK DEFTER VE ENVANTER DEFTERİ: (İşletme esasında tutulmayacak) Bu defterlerin tutulma usulü ile kayıt şekli Vergi Usul Kanunu ile bu Kanununun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri esaslarına göre yapılır.

GENEL KURUL TOPLANTI VE MÜZAKERE DEFTERİ : Derneklerde genel kurul kararları, vakıflarda ise yine genel kurul veya mütevelli heyet kararları yazılır.

İŞLETME HESABI DEFTERİ: (Bilanço esasında tutulmayacak) Dernek adına alınan gelirler ve yapılan giderler açık ve düzenli olarak bu deftere işlenir.

2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu hükümleri uyarınca;

Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler izin alarak yardım toplama faaliyeti yürütebilirler.
Yardım isteğe bağlıdır. Kişi ve kuruluşlar yardımda bulunmaya zorlanamaz.

Makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tâbi tutmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplanabilir.

Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, İçişleri Bakanlığının önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenip ilan edilir.

İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.

Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamındanizin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verilir. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.

Yardım toplayacak kişi ve kuruluşlar, isteklerini bir dilekçeyle izin vermeye yetkili makama bildirirler.

Gazete ve dergiler için dilekçeler sorumlu yazı işleri müdürlerince verilir.

Yardım toplama, öğrenim kurumları yararına veya kurum içinde yapılacak ise, başvuru dilekçesine kurum sorumlusunun yazılı izninin eklenmesi zorunludur.

Yardım toplayacak kişi ve kuruluşlar, isteklerini bir dilekçeyle izin vermeye yetkili makama bildirirler.

Müracaat dilekçelerinde hangi amaçla ve ne miktarda yardım toplanacağı, yardım toplama faaliyetlerinin sürdürüleceği il ve ilçeler, yardım toplama şekillerinden hangilerinin uygulanacağı, kaç kişi çalıştırılacağı ve yardım toplamada kullanılacak makbuz miktarı belirtilir.

Toplanacak yardım miktarını belirlemeye yarayacak keşif özeti, rapor ve benzeri bilgi ve belgeler de müracaat dilekçesine eklenir.

Tüzel kişiliği haiz kuruluşların müracaatlarında kuruluşun yönetim organlarında görevli olanların, gerçek kişilerin yardım toplaması halinde ise sorumlu kurul üyelerinin ve yardım toplama faaliyetlerinde görev alacakların açık kimlikleri ve adresleri belirtilir. Kamu görevlilerinin çalıştırılmasının düşünülmesi halinde ilgili valilik ve kaymakamlıklardan alınmış izin belgeleri de eklenir.

İzin veren makamca gerekli görülecek diğer bilgi ve belgeler daha sonra tamamlattırılır.

Dernek ve vakıflar kazanç paylaşımı amacı gütmezler. Ancak amaçlarını yerine getirmeye yardımcı olacak gelir getirici iktisadi işletmeler kurabilirler. Sivil toplum kuruluşunun yaptığı faaliyetin iktisadi faaliyet sayılması için iktisadi işletme kurmuş olması gerekmez.

Düzenli bir şekilde yapılan, belli bir organizasyon gerektiren gelir getirici faaliyetler gelir idaresi tarafından iktisadi işletme faaliyeti olarak değerlendirilir ve kazançları vergilendirilir.

Bu konudaki ince detaya dikkat ederek gelir idaresi tarafından herhangi bir vergi ziyaı cezası uygulanması gerekmeyecek şekilde hareket etmek ve böyle bir faaliyette bulunmadan önce iktisadi işletme kurmak yerinde olacaktır.

Öncelikle bir karar alınır. Bu kararda iktisadi işletmenin unvanı, sermayesi, yapacağı işler ve yetkilisi belirlenir. Ardından kuruluş işlemi ticaret sicilde tescil ettirilir ve vergi dairesi başvurusu yapılır. Ticaret sicil işlemleri mersis adlı bir uygulama ile internet üzerinden tanımlamalar yapıldıktan sonra hazırlanan evrakın götürülüp ilan ettirilmesiyle tamamlanır.

Bu aşamada resmi defterler de ticaret sicil tarafından tasdik edilir. Ardından basılı belgeler hazırlanır.

Şube, dernek faaliyetlerinin yürütülebilmesi için bir derneğe bağlı olarak açılan, tüzel kişiliği olmayan ve bünyesinde organları bulunan alt birimdir.
Kuruluş bildirimi, genel kurulun yönetim kurulu için aldığı yetkilendirme kararı, yönetim kurulunun kuracak kişi için aldığı yetkilendirme kararı, tebligat listesi ve özel durumlarda gerekebilecek diğer evraklarla birlikte il dernekler müdürlüğüne başvurulur.

FAYDALI BİLGİLER:
1- Tüzüğü incelemeden geçmemiş veya inceleme sırasında belirlenen Kanuna aykırılıkları veya noksanlıkları yapılan tebligat üzerine süresi içinde gidermeyen derneklerin, şubesi açılamaz.
2-  Tüzüklerinde şube açabileceği belirtilmiş dernekler şube açabilir.
3-  Bir dernek şubesinin kurulabilmesi için en az 3 (Üç) gerçek veya tüzel kişi gerekmektedir.
4-  Dernek şubesi yerleşim yerinin tapuda mesken olarak gösterilen yerlerde açılması durumunda, kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı karar örneği eklenmesi gerekmektedir.
5- Çocuk derneklerinin şubelerine tüzel kişiler kurucu veya üye olamazlar, ayrıca çocuk derneklerinde şube kuruluş bildirimine, kurucu çocukların yasal temsilcilerinin izni eklenir.
6- Kurucular arasında yabancı kişiler varsa, Kuruluş Bildirimi’ndeki T.C. Kimlik No alanına  yabancı gerçek kişiye Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce verilen yabancı kimlik numarası yazılır.
7- Kurucular arasında tüzel kişilerin olması durumunda, Kuruluş Bildirimindeki  Adı ve Soyadı alanına kurucu tüzel kişinin adı yazılır.
8- İlgili evraklar şube kurucularından biri tarafından İl Dernekler Müdürlüğü’ne teslim edilmesi gerekmektedir.
9- Şube kuruluşunun incelenmesi ve kütüğe kaydedilmesi
10- Şube kuruluş bildirimi ve eklerinin mevzuata uygunluğu, kuruluş bildirimleri için verilen alındı belgelerinin düzenlendiği tarihten itibaren altmış gün içinde mülki idare amiri tarafından bizzat veya dernekler birimlerine yetki verilmek suretiyle incelenir.

ŞUBE KURULUŞUNDA İSTENEN BELGELER:
– Kuruluş Bildirimi, (Şube kurucuları (En az 3 kişi) tarafından imzalı, kurucuların T.C kimlik numrları düzgün, okunaklı ve yerleşim yeri açık ikamet adresi olacak şekilde yazılmalıdır.)
– Şube kurucuları arasında tüzel kişilerin bulunması halinde bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın fotokopisi,
– Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa, bunların Türkiye`de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin fotokopileri,
– Genel merkezin şube açılması için yönetim kuruluna verilmiş yetkiyi gösteren genel kurul (Divan Tutanağı) kararının fotokopisi,
– Şube kurucusu olarak yetkilendirilmiş kişiler için alınmış genel merkez yönetim kurulu kararının fotokopisi,
– Geçici yönetim kurulu üyeleri ile yazışma ve tebligatı almaya yetkili en az iki kişinin adı, soyadı, telefon numarası(sabit ve mobil telefon, yerleşim yerleri ve imzalarını belirten liste.)

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’ndan 04.01.2012 tarihinde verilmiş özelgeye göre; derneğin merkez ve şubelerinde aynı vergi kimlik numarasını kullanması gerekmekte olup, derneğin merkez ve şubelerinde iktisadi işletme oluşturacak ve vergi mükellefiyetini gerektirecek bir faaliyetinin bulunması halinde ise her bir iktisadi işletme için ayrı ayrı kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirilmesi ve kurumlar vergisi beyannamelerinin de ayrı ayrı verilmesi gerekmektedir.

Vakıf kurma iradesi, noterde düzenleme şeklinde yapılacak bir resmî senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanır. Ancak vakfın kurulması için yetkili asliye hukuk mahkemesine başvurularak tescilinin sağlanması gereklidir. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır.

Resmî senetle vakıf kurma işlemi temsilci aracılığıyla yapılabilir. Ancak, temsil yetkisinin noterlikçe düzenlenmiş bir belgeyle verilmiş olması ve bu belgede vakfın amacı ile özgülenecek mal ve hakların belirlenmiş bulunması gereklidir.

5737 sayılı Vakıflar Kanununun 5. maddesi ile Vakıflar Yönetmeliğinin 111. maddesinin (ğ) bendine istinaden, 2019 yılı için yeni vakıfların kuruluşunda, amaçlarına özgülenecek asgari mal varlığı Vakıflar Meclisinin 10.12.2018 tarihli ve 595/537 sayılı kararı ile 60.000-TL (Altmış Bin Türk Lirası) olarak belirlenmiştir.​

1- Affa uğramış olsalar bile;
 a- Zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları ve resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma suçlarından biriyle mahkum olanlar,
 b- Türk Ceza Kanununun ikinci Kitabının birinci basında yazılı suçlardan veya bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etmek suçlarından biriyle mahkum olanlar,
 c- Türk Ceza Kanununun 312 nci maddesinin ikinci fıkrasında yazılı halkı; sınıf, ırk, dil, mezhep veya bölge farklılığı gözeterek, kin ve düşmanlığı açıkça tahrik etme suçlarıyla, aynı Kanunun 316, 317, 318 inci maddelerinde yazılı kalpazanlık suçlarından biriyle mahkum olanlar,
 d- Türk Ceza Kanununun 536 ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı fiillerle aynı Kanunun 537 nci maddesinin birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci fıkralarında yazılı fiilleri siyasi ve ideolojik amaçlarla işlemekten mahkum olanlar,

2- İşlediği herhangi bir suçtan dolayı ağır hapis veya taksirli suçlardan gayri suçlar için altı aydan fazla hapis cezasına mahkum olanlar,
 vakıf kuramazlar.
 Vakıf kurucuları vakıf kurmak için;
 a- Nüfus cüzdanı suretini,
 b- İkametgah ilmuhaberini,
 c- Yukarıda sayılan suçlardan mahkum edilmemiş olduğuna dair sabıkasızlık belgesini,

 d- Varsa, çalıştıkları veya bağlı oldukları kurum ve kuruluşlardan temin edecekleri hizmet belgesini, ikişer nüsha halinde hazırlayarak 8 adet vesikalık fotoğrafla birlikte vakfın tescili talebiyle açılacak davada iş bu tebliğ ekindeki örnek vakıf senetlerine uygun olarak noterlikçe düzenlenen vakıf senedi ile birlikte dava dilekçesi ekinde bir nüshası Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderilmek üzere yetkili Mahkemeye verirler.

Türk Medeni Kanununun 106'ıncı maddesi gereğince, vakıf senedinde vakfın adının, amacının, bu amaca özgülenen mal ve hakların, vakfın örgütlenme ve yönetim şeklinin ile yerleşim yerinin gösterilmesi zorunludur.
a) Vakfın adı; kanuna ahlaka adaba aykırı olmamalı ve vakfın amaçları ile uyumlu olmalıdır. Üçüncü kişileri vakfın amacı konusunda yanıltıcı ya da yanlış çağırışımlar uyandıracak isimler verilemez. Her hangi bir kamu kurum ya da kuruluşunun ismi kullanılamaz.
b) Vakfın amacı; Hukuka uygun, belirli, anlaşılabilir olmalı ve süreklilik arz etmelidir.
c) Özgülenen mal ve haklar; kurucuya ait olmalı ve amacı en azından başlangıç itibari ile gerçekleştirmeye yetmelidir.

Özgülenen malvarlığı nakit ise paranın vakıf adına Türkiyede kurulu bir bankaya  kuruculardan birinin hesabına yatırılıp, vakıf adına bloke edilerek dekontunun tescil başvurusu yapılan mahkemeye ibrazı, taşınmaz ya da taşınır bir malvarlığı ise değer tespitinin mahkemece yaptırılması ve ilgili sicillerine (tapu sicili, trafik sicili gibi) vakıf adına tescili sağlanmalıdır.
Vakfın kurulması ile özgülenen mal ve haklar vakıf tüzelkişiliğine geçer.
 
d) Organları; Vakfın bir yönetim organı olması zorunludur. Vakfın işleyişinin kolaylaşması açısından, amacının kapsamına ve faaliyetlerine uygun olarak mütevelli heyeti, yönetim organı ve bir denetim birimi olması uygun olur.
Vakfın organlarının kaç kişiden oluşacağı, toplantı ve karar yeter sayılarının senet metninde gösterilmesi, organların görev ve yetki sınırlarının yeterince belirtilmesi halinde, vakfın işleyişinde sıkıntıya düşülmesinin önüne geçilmiş olur.
Vakıf organlarında kamu görevlileri görev unvanlarını kullanarak görev alamaz.

e) Vakfın yerleşim yeri; vakfın faaliyetlerini yürüttüğü merkezin bulunduğu yerdir. Vakıf senedinde gösterilecek adresin açık olarak ayrıntılı şekilde yazılması zorunludur.

Vakıflarda, diğer tüzelkişiliklerden farklı olarak zorunlu organ tektir ve o da yönetim organıdır. Yönetim organı dışında vakıf senedinde başkaca organlara yer verilmesine engel yoktur. Vakıflarda yönetim organı tek kişiden oluşabileceği gibi bir kuruldan da oluşabilir.

Yönetim organı tek kişiden oluşursa bu kişiye yönetici veya mütevelli; kuruldan oluşursa yönetim kurulu veya mütevelli heyeti denir. Vakfın yönetim organının tek kişiden mi yoksa kuruldan mı oluşacağını ise vakfeden vakıf senedinde serbestçe belirleyebileceği gibi vakıf senedinde yöneticinin sadece kendisi olacağına dair bir hüküm de koyabilir. Denetim kurulu ise 3ile 5 arasında bir sayı belirlenmelidir.

Mütevelli heyetin ilk toplantısı, devamı sıra olağan ve olağanüstü toplantılarını ne zaman yapacağına vakıf senedinde ayrıntılı olarak yer verilir. İlk toplantı genelde tescili müteakip iki ay içinde şeklinde tanımlanır.

Vakıf senedinin en az 6 adet hazırlattırılması işlemlerin sağlıklı yürütülmesi açısından gereklidir. Zira 1 tanesi Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne, 3 tanesi tescil işlemleri sırasında ilgili mahkemeye, 1 tanesi mal varlığının bloke işlemleri gerçekleştirilirken ilgili bankaya verilerek 1 adet de kişinin elinde kalmaktadır.

Vakıf senedi, noterde onaylanmasının ardından bir örneği 7 gün içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne gönderilmektedir. Ayrıca vakıf senedinin düzenlenmesinin ardından vakfın kurulması için yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak tescil işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Yani, tescil işlemlerinin ardından tüzel kişilik kazanmaktadır. Bunun ardından vakfın kurulması ile birlikte özgülenen mal ve haklar, vakıf tüzel kişiliğine geçmektedir.

Vakfın amacı ve buna özgülenen mal değerleri unsurlarında eksiklik yok ise diğer unsurlarda eksiklik olması halinde bunlar tescil işleminden önce vakfın yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkeme’si tarafından tamamlatma yoluna gidilmektedir.

Mevzuatımızda vakıf kurabilecek kişiler herhangi bir sayıya bağlanmamıştır. Buna karşılık vakıf kuracak kişilerin fiil ehliyetine sahip olması gerektiği belirtilmiştir. Yasal temsilcilerin izni olsa dahi tam ehliyete sahip olmayan kişiler vakıf kuramamaktadırlar. Ancak ölüme bağlı tasarruflarla vakıf kurulma işlemleri gerçekleşiyorsa vasiyetname düzenleme ehliyetine sahip olan herkes kurabilmektedir. Vasiyetname düzenleyebilmek için ise 15 yaşını doldurmuş neyin iyi neyin kötü olduğunu anlama iradesine sahip olabilmek gerekmektedir.

Medeni hakları kullanma ehliyetini kaybeden, görevlerini sürekli olarak yapmasına engel olacak bir hastalığı ya da maluliyeti bulunan, nitelikli hırsızlık, nitelikli yağma, nitelikli dolandırıcılık, zimmet, rüşvet, sahtecilik, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, güveni kötüye kullanma, kaçakçılık suçları, devletin güvenliğine karşı işlenen suçlardan birinden ceza alanlar vakıf kuramamaktadır.

Tüzel kişiler yani kurum ya da kuruluşların vakıf kurmak istemeleri halinde ise bunun yetkili organları vasıtası ile olması gerekmektedir. Bu yetkinin tüzel kişinin ana statüsünde yer alan bir karar ya da Genel Kurulu’nun alacağı kararla olması gerekmektedir. Ayrıca kuruluş statüsünde vakıf kurabileceğine ve vakfa mal varlığı verebileceğine dair maddeler de bulunmalıdır.
Yabancılarda ülkemizde vakıf kurabilmektedirler. Ancak kurucusunun Türkiye’de yerleşik olarak bulunma zorunluluğu mevcuttur.

Yeni vakıflar, vakıf senedinde hüküm bulunmak kaydıyla amaçlarını gerçekleştirmek üzere şube veya temsilcilik açabilirler. Bu vakıflar, yetkili organlarınca alınacak kararı müteakip şube ve temsilciliği açmadan önce Vakıflar Yönetmeliği Ek-1’deki beyannameyi vakıf merkezinin bulunduğu bölge müdürlüğüne vermek ve elektronik ortamda göndermek zorundadırlar. Vakıf tarafından şube veya temsilciliğin kapatılması durumunda da 30 gün içinde aynı usulle bölge müdürlüğüne beyanda bulunulur.

Şube ve temsilciliklerde görev alan yöneticilerin, Kanunun 9 uncu maddesinde belirtilen suçlardan mahkûm olmaması ve çoğunluğunun Türkiye’de yerleşik bulunması zorunludur.
           
Şube ve temsilciliklerin vakfı temsili ve çalışma usulleri
           
(1) Şube ve temsilcilikler, faaliyetlerini vakıf adına yürütürler ve bulundukları yerde vakfı temsil ederler.
(2) Şube ve temsilciliklerin çalışma usul ve esasları vakıf merkezince düzenlenir.
(3) Şube ve temsilcilikler;
      a) Vakfın amacına katkı sağlamak üzere vakıf senedine ve mevzuata uygun faaliyette bulunurlar.
      b) Genel Müdürlük ile yazışmalarını merkezleri aracılığıyla yaparlar.